Zakup instrumentu optycznego musi być podjęty z dużą rozwagą, gdyż nabycie niewłaściwego sprzętu może zrazić początkującego obserwatora do tego co zobaczy lub tego czego nie zobaczy na niebie.
Pierwsza sprawa to fakt iż “teleskopy” do 700 zł to raczej nie sprzęt obserwacyjny lecz ładny mebel do pokoju. Marketowe lunety niejednokrotnie połączone z mikroskopem to sprzęt który napawa mnie strachem, ponieważ tak naprawdę nic przez nie nie widać, a zrazić może każdego amatora.
Nie będą się tutaj rozpisywał na temat typów teleskopów (przedstawionych na innych stronach) lecz skupię się nad kryteriami wyboru sprzętu jakie powinien postawić przed sobą każdy miłośnik astronomii.Nie ma teleskopu do wszystkiego, czyli uniwersalnego sprzętu przez który możemy zobaczyć “wszystko” i zaplanować każą obserwację. Są teleskopy bardziej uniwersalne i mniej specjalistyczne.
Na dobry początek zawsze proponuję lornetkę, jej zaletami poza niebywałą mobilnością jest to iż nie ma najmniejszych problemów z ustawianiem montażu (statywu) bo nasze ręce to najszybszy montaż we Wszechświecie. Obserwacje lornetkowe nie są wcale obserwacjami gorszymi czy mniej atrakcyjnymi. Przez dobrej klasy lornetkę możemy obserwować większość planet Układu Słonecznego , oczywiście Księżyc, większe i jaśniejsze mgławice i galaktyki oraz Słońce – oczywiście tylko i wyłącznie poprzez specjalistyczne filtry, i tego bagatelizować nie można. Nasz gwiazda jest na tyle jasna i emituje tak dużo energii iż obserwacje bez specjalistycznych filtrów (które można samemu wykonać np. z folii Baadera do teleskopów i lornetek) grozi trwałym uszkodzeniem wzroku.
Kolejny etap to wybór teleskopu większość rozpoczyna przygodę od niewielkich teleskopów w systemie Newtona oraz refraktorów (lunet). Większość z nas widzi piękne zdjęcia w internecie na stronach miłośników astronomii patrząc pierwszy raz przez teleskop zawsze stykamy się z obrazem jak że innym od publikowanych zdjęć. Dlaczego ? Zdjęcia w internecie są po obróbce w programach graficznych piękne i wyraziste, kolorowe i ostre. Patrząc przez teleskop widzimy małe tarcze planet , lekko rozmyte mgławice i czarno-białe galaktyki. I tutaj chcę rozwiać mity iż to co widzimy na zdjęciach to samo zobaczy,y przez niewielkie instrumenty. Tak nie jest choć w cale nie jest tak źle. Po prostu chcę ostrzec przed rozczarowaniem początkującego obserwatora. I tutaj dochodzimy do wyboru sprzętu.
Jeśli nastawiamy się na obserwację ciał układu słonecznego proponuję wybór teleskopów czy lunet światłosiłą około 10 lub więcej .
Światłosiła to stosunej średnicy obiektywu (czy lustra oznaczone we wzorze “d”) do ogniskowej (“f”) im wartość ta jest większa tym sprzęt jest “ciemniejszy” ale daje możliwość stosowania “krótszych” okularów i większych powiększeń.
Powiększenie to znów stosunek ogniskowej obiektywu do ogniskowej okularu. Tutaj możemy się zastanowić nad takim zjawiskiem jak powiększenie użyteczne ale to znów dużo teorii a nie o to w tym artykule chodzi.
Wracając do wybory pierwszego sprzętu optycznego moja propozycja brzmiała by tak (i to jest moja propozycja), teleskop systemu Newtona o średnicy zwierciadła minimum 4″ (ponad 10 cm) o światłosile f= 8 – 10, lub refraktor o średnicy minimum 80 mm i światłosile około 10 lub bardzo cenione konstrukcje Maksutowa o średnicy zwierciadła od 4″ i światłosile f=10 -13.
Kolejna nieodzowna część teleskopu to montaż (statyw). Tutaj mamy do wyboru mnóstwo typów i rodzajów od najprostszych azymutalnych czy dobsonów (to odmiana montaży azymutalnych) poprzez paralaktyczne w kilku odmianach. Wybór montażu to tak ważny element jak wybór optyki. I musimy się zastanowić co chcemy obserwować i gdzie chcemy obserwować, gdyż miejsce obserwacji jest tak samo ważne jak wybór sprzętu.
Wybierając sprzęt do obserwacji “balkonowych” możemy pozostać przy prostych montażach azymutalnych. Jeśli chcemy prowadzić obserwacje w terenie to mamy już pełen przegląd montaży do wyboru. Nie będę się teraz skupiał na astrofotografii bo to osobny rozdział lecz na wyborze amatora i jego pierwszym sprzęcie, co nie znaczy iż dyskwalifikuje to robienie zdjęć. Widziałem już zdjęcia robione montażem który z założenia się do tego nie nadaje lecz dla chcącego nic trudnego.
Montaż dobsona prosty w obsłudze, stosowany do dużych sprzętów, nie drogi w zakupie. Montaże azymutalne – fajne i szybkie do składania w terenie, montaże paralaktyczne – polecane lecz na początek trudne do opanowania (przez pierwsze kilka godzin później bez problemowe).
Coraz więcej producentów wyposaża swoje montaże w systemy GoTo – śledzenia i wyszukiwania obiektów i moim zdaniem jest to trafny wybór jeśli jesteśmy s stanie dołożyć kilkaset złotych do zakupu.
Tak więc mamy wybrany sprzęt czy to już koniec możemy obserwować ? No prawie. Pozostaje nam jeszcze tylko (lub aż) wybór pozostałych akcesoriów. Jednymi z istotniejszych elementów teleskopu są okulary, jak się łatwo domyśleć występują także w wielu odmianach i średnicach. Skupmy się tutaj na najpopularniejszych konstrukcjach 1,25″ i 2″. Tutaj prym wiodą okulary Plossla.
Pamiętajmy wcale nie najważniejszą cechą okularu nie jest jego ogniskowa co przekłada się proporcjonalnie na powiększenie układu lecz pole widzenia i dobór “z głową” okularu do teleskopu.
Szukajmy dobrych konstrukcji i pytajmy przy zakupie szczególnie w pierwszym okresie o poradę na forach czy fachowców w specjalistycznych sklepach. Szczególnie naformach otrzymamy z reguły dobrą pomoc i opinie bardziej zaawansowanych obserwatorów.
Pomału kompletujemy sprzęt miłośnika nocnego nieba, nie jest to wcale takie łatwe jak się wydaje ale zawsze pamiętajmy że możemy polegać na innych miłośnikach astronomii.
Bardzo wdzięcznym obiektem i jedynym który możemy obserwować w dzień jest nasza gwiazda Słońce. Lecz przestrzegam przed bagatelizowaniem obserwacji Słońca nawet przez najmniejsze instrumenty. Przy tych obserwacjach konieczne są filtry i to nawet na szukacz co często zapominają początkujący amatorzy. Słońce jest bardzo wdzięcznym obiektem i za pomocą łatwych do samodzielnego wykonania filtrów z folii Baadera możemy obserwować plamy i niejednokrotnie wybuchy na Słońcu.
Życzę udanych obserwacji i zachęcam do zakupu sprzętu z rozwagą by obserwacje były przyjemnością. Sprzęt astronomiczny możemy kupić w wielu specjalistycznych sklepach lub używany na forach gdzie niejednokrotnie można kupić znakomity sprzęt w dobrym stanie za naprawdę atrakcyjną cenę.
_______________________
Spodobał Ci się wpis ? To postaw kawę
