Osoby które chcą rozpocząć swoją przygodę z astrofotografią często stają przed wyborem: cyfrówka czy astrokamera, a jeśli astrokamera to monochromatyczna czy kolorowa. To zawsze jest trudny wybór i indywidualna decyzja, ale postaram się trochę pomóc we właściwym wyborze. Na teraz nie będziemy porównywać astrokamery z cyfrówką, a skupię się na różnicy pomiędzy kamerą monochromatyczną a kolorową.
Po pierwsze: co jest lepsze w prawie wszystkich zastosowaniach obrazowania planet?
Kolorowe kamery planetarne to doskonały wybór zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych fotografów planetarnych. W przeciwieństwie do kamer monochromatycznych, kamery kolorowe nie wymagają kosztownego koła filtrów i zestawu filtrów, aby uzyskać kolorowy obraz. Wcześniej monochromatyczne kamery planetarne mogły przewyższać kamery kolorowe większą rozdzielczością. Chociaż mogło to być prawdą kilka lat temu, zmiany w algorytmach interpolacji i czujnikach pozwoliły kolorowym kamerom planetarnym zasadniczo dopasować się do ich monochromatycznych odpowiedników. Innym powodem, dla którego monochromatyczne miały przewagę nad kolorem, było to, że umożliwiały obrazowanie w bliskiej podczerwieni części widma, co było bardzo przydatne do penetracji atmosfery Jowisza w niektórych celach obrazowania. Większości astrofotografów, zwłaszcza początkującym, zalecamy korzystanie z kolorowej kamery planetarnej do obrazowania planet.
Po drugie: co jest lepsze do obrazowania w bliskiej podczerwieni, autoguidingu i obserwacji?
Monochromatyczne kamery planetarne to doskonały dla osób wymagających największej precyzji i wszechstronności. Chociaż wymagają one koła filtrów (nie zawsze) i filtrów do stworzenia kolorowego obrazu, kamery monochromatyczne mogą zapewnić większą kontrolę w porównaniu z kamerą kolorową. Korzystanie z filtrów IR Pass pozwoli na uchwycenie niektórych szczegółów w bliskiej podczerwieni, których większość kolorowych kamer planetarnych nie jest w stanie uchwycić ze względu na okienko IR znajdujące się tuż przed czujnikiem. Dodatkowo, efekty widzenia atmosferycznego są znacznie zredukowane w części widma IR, co oznacza, że można nadal obrazować nawet w nieidealnych warunkach. Innym mocnym argumentem za zastosowaniem monochromatycznych kamer planetarnych jest to, że mogą być używane zarówno do obrazowania planet, jak i autoguidingu, ponieważ mają dodatkową czułość, aby wychwycić słabe gwiazdy do naprowadzania, choć kolorowe kamery są tutaj też dobrym wyborem. Szczególnie, że do guidingu (prowadzenia) częstym wyborem jest tania kamera, a te zwłaszcza kolorowe wymagają niższego budżetu.
Po trzecie: Która kamera jest lepsza do obrazowania głębokiego nieba; kamera kolorowa czy monochromatyczna?
Z czysto technicznego punktu widzenia kamery monochromatyczne są z natury lepsze niż kamery kolorowe (opis budowy chipu kolorowego opisywałem: https://mojaastronomia.pl/obserwacje/filtry-do-astrofotografii/ ) ze względu na konstrukcję czujnika. Mono wytwarza czystszy i nieco ostrzejszy obraz niż kamery kolorowe. Powodem tego jest to, że każdy piksel w monochromatycznej kamerze astronomicznej jest przeznaczony do zbierania wszystkich danych dotyczących światła, niezależnie od koloru, podczas gdy kamery kolorowe wymagają połączenia czujników czerwonego, zielonego i niebieskiego, aby stworzyć kolorowy obraz w jednym ujęciu. Z drugiej strony, aby stworzyć kolorowy obraz za pomocą kamery monochromatycznej, należy dodać koło/szufladę filtrów wraz z kosztownymi filtrami, aby uzyskać złożony kolorowy obraz z wielu ekspozycji. Nic dziwnego, że jest to trudniejsze i bardziej czasochłonne niż użycie kolorowego aparatu do uchwycenia wszystkich kolorów w jednym ujęciu.
Kamery kolorowe wytwarzają kolorowe obrazy zaraz po wyjęciu z pudełka i bez dodatkowych filtrów dla poszczególnych kanałów koloru. Chociaż kamery monochromatyczne wciąż mają przewagę, jeśli chodzi o czystość obrazu, technologia kamer z kolorowymi teleskopami i filtry astronomiczne stały się tak dobre w ostatnich latach, że trudno jest odróżnić obrazy wykonane z obu typów kamer.
Jeśli dopiero zaczynasz astrofotografię, zalecam zacząć od kolorowego aparatu cyfrowego. Jeśli jesteś już doświadczonym astrofotografem, rozważ wymianę na monochromatyczną kamerę astronomiczną, jeśli skupisz się w większości na jasnych obiektach (Księżyc czy planety) rozważ kamerę kolorową.
Jak widzicie wybór nie jest łatwy, jeśli nasuną się Wam dodatkowe pytania zachęcam do kontaktu lub na spotkania gdzie zawsze bezpośrednio możemy porozmawiać o poszczególnych przypadkach i wyborze lub doborze sprzętu, bo różne kamery nadają sie do różnych teleskopów ale to znów temat na kolejny opis.