Obserwacje astronomiczne są dla każdego. Dla wszystkich ludzi, którzy lubią widzieć siebie jako część większego dzieła… ludzi z poczuciem zachwytu… i ludzi, którzy po prostu lubią przebywać na zewnątrz w nocy.
Może to Ty?
Jeśli tak – i jeśli jesteś początkującym – oto kilka wskazówek, które pomogą Ci rozpocząć przygodę z astronomią, która może trwać bardzo długo.
Wskazówka 1: Obserwuj Księżyc
Towarzyszący Ziemi Księżyc jest widoczny z ulic miast, podmiejskich miejsc i rozległych wiejskich pól. Księżyc łączy Cię ze wszystkimi na planecie, ponieważ ogólnie rzecz biorąc, wszyscy widzimy Księżyc w tej samej fazie (chociaż dlatego, że żyjemy na okrągłej Ziemi z 24 strefami czasowymi, nie dokładnie w tym samym czasie). Kiedy po raz pierwszy zaczniesz patrzeć na Księżyc, pamiętaj, aby oglądać go o tej samej porze każdej nocy. Co zauważasz? Czy w fazie staje się “grubszy” czy “cieńszy”? Czy porusza się z nocy na noc w odniesieniu do pobliskich jasnych gwiazd lub planet?
Orbita Księżyca wokół Ziemi jest regularna i przewidywalna. Księżyc przybywa i maleje na naszym niebie w sposób, który jest mniej więcej tak regularny i przewidywalny, jak wszystko na Ziemi.
Wskazówka 2: Obserwuj Słońce (bezpiecznie)
Oczywiście nie patrz na to bezpośrednio! Ale zwróć uwagę na punkt na horyzoncie, w którym Słońce wschodzi lub zachodzi, jak widać z okna kuchennego, balkonu lub podwórka. Czy ten wzrost lub punkt odniesienia zmienia się w miarę upływu pór roku? Czy ścieżka Słońca ze wschodu na zachód zmienia się w ciągu dnia?
Słońce wschodzi na wschodzie i zachodzi na zachodzie w każdą równonoc. Jeśli zidentyfikujesz wschód i zachód, będziesz miał przeskok do następnej aktywności.
Pamiętaj ! Nie wolno kierować niezabezpieczonego wzroku na Słońce, nigdy nie wolno obserwować Słońca przez sprzęt optyczny, nawet najprostszy, który nie jest przystosowany do takiej obserwacji i zabezpieczony w odpowiednie filtry słoneczne. taka obserwacja grozi kalectwem i utratą wzroku.
Wskazówka 3: Użyj dostępnych narzędzi
Internet jest świetny, ale komputer jest nieporęcznym towarzyszem przygód z obserwacją gwiazd. To, czego potrzebujesz, to wydrukowana mapa a jeszcze lepiej smartfon z zainstalowanymi aplikacjami astronomicznymi. Jest ich bardzo dużo i większość z nich jest bardzo dobrej jakości. Część z nich to mobilne atlasy nieba wraz z aktualizacjami tego co możemy zobaczyć na niebie, część to aplikacje ułatwiające obserwacje czy dzienniki obserwacji oraz tworzone pod poszczególne ogólnodostępne projekty astronomiczne.
Wskazówka 4: Nie kupuj jeszcze teleskopu
Pamiętasz jeszcze swoją lornetkę, którą wylądowała w szafie lub na szafie? Skieruj ją na Księżyc i jasne obiekty na nocnym niebie. Czy widzisz coś, czego wcześniej nie zauważyłeś? Skieruj je na zauważalne wzory gwiazd; na przykład druga gwiazda od końca rączki Wielkiego Wozu to tak naprawdę dwie gwiazdki.
Jeśli jesteś w ciemnym miejscu, miejscu gdzie jest małe zanieczyszczenie świetlne, użyj lornetki, aby obserwować Drogę Mleczną i sprawdzić wszelkie zamglone plamy na nocnym niebie. Te plamy mogą być rzeczywistymi nazwanymi gromadami gwiazd lub mogą być obłokami gazu i pyłu, gdzie formują się nowe gwiazdy. Nie musisz wiedzieć, co widzisz, aby cieszyć się pięknem tego wszystkiego.
Wskazówka 5: Zwróć uwagę na wzory wśród gwiazd
Oto jak większość obserwatorów gwiazd poznaje konstelacje. Znajdują zauważalny wzór, a następnie zauważają w pobliżu inny wzór. Budują na zewnątrz, przechodząc od znanych im gwiazd i wzorców do nowych. Zwróć uwagę na trójkąty, krzywe i proste linie gwiazd. Niektóre z tych wzorów to te same, które zauważyli nasi przodkowie, siedząc przy ognisku i opowiadając historie. Niektóre z ich historii zostały nam przekazane. Wymyśl własne historie!
Wskazówka 6: Znajdź miejsce z ciemnym niebem
Wypróbuj miejsca gdzie jest ciemno, niestety tych miejsc jest coraz mniej. Sprawdź, czy w Twojej okolicy działa jakiś klub astronomiczny, może oddział PTMA lub jakaś grupa miłośników astronomii. Doświadczeni miłośnicy astronomii są dobrym źródłem porad, a niektóre grupy wypożyczają teleskopy. Wiele stowarzyszeń posiada również biblioteki zaopatrzone w specjalistyczne książki i atlasy, których często nie ma w bibliotekach publicznych. Astronomia to także dobre hobby, którym można się cieszyć z przyjacielem lub członkiem rodziny. Radość odkrywania jest zaraźliwa i jej się nie leczy.
Wskazówka 7: Połącz się z astro-przyjaciółmi i uczestnicz w projektach dla amatorów.
Jeśli mieszkasz w mieście uniwersyteckim, to zapewne są na uczelniach organizowane wykłady popularno-naukowe, miej oko na kursy wzbogacające społeczność astronomiczną i spotkania oraz zloty osób obserwujących ciemne niebo. Fora i strony miłośników astronomii to kopalnia wiedzy i realna pomoc w rozpoczęciu przygody z astronomią, to ludzie którzy kiedyś też zaczynali podobnie jak Ty,
Staraj się brać udział w projektach dla miłośników astronomii, nie tylko wzbogacisz swoją wiedze i umiejętności ale zobaczysz że Twoje obserwacje pomagają w badaniach astronomicznych i często będą mieć zastosowanie naukowe lub społeczne.
Wskazówka 8: Ostrożnie przymierz się do zakupu teleskopu
Oglądałeś nocne niebo przynajmniej od pół roku? Czy potrafisz rozpoznać niektóre główne konstelacje? Zidentyfikowałeś planetę lub dwie? Czas na zakup teleskopu jest wtedy, gdy dasz sobie czas na aklimatyzację do otaczającego Cię nieba i wszystkich jego niuansów. Wcześniej, jeśli chcesz mieć większą moc optyczną, kup lornetkę. Gdy będziesz gotowy, aby podjąć decyzję, zapoznaj się z tymi wytycznymi na stronach i formach astronomicznych. Nie bój się pytać, bo dobór odpowiedniego sprzętu jest rzeczą ważna ale nie łatwą.
Wskazówka 9: Po prostu spójrz w górę
Większość z nas idzie przez życie patrząc prosto przed siebie. Ale żeby zobaczyć gwiazdy, musisz spojrzeć w górę. Stoisz na dworcu na przystanku? Spójrz w niebo. W twoim samochodzie? Wyjrzyj ostrożnie przez okno. Wychodzisz na zewnątrz przed wschodem Słońca? Spójrz na horyzont wschodu naszej gwiazdy. Zwróć uwagę na jasne obiekty na niebie. Zwróć uwagę na wzory wśród gwiazd. Po prostu zacznij patrzeć i zauważać.
Wskazówka 10: Bądź wierny niebu i nie poddawaj się nigdy
Jedną z największych zalet zostania obserwatorem gwiazd jest to, że zaprzyjaźniasz się na całe życie z otaczającym Cię niebem. To przyjaciel, który mieszka tuż obok. I jak każdy przyjaciel, niebo zmienia się subtelnie z dnia na dzień i z roku na rok. Więc kiedy zaczniesz go oglądać, bądź cierpliwy. Nie możesz od razu dowiedzieć się wszystkiego o swoim przyjacielu. Bądź wytrwały. Dużo obserwuj niebo i oglądaj regularnie. Nauczysz się patrzeć I nawiążesz więź z naturą, która przetrwa całe twoje życie.
Podsumowanie i przestroga: Nie sugeruj się zdjęciami jakie widzisz w Internecie, obiekty jakie zobaczysz przez sprzęt optyczny wyglądają “inaczej”, zdjęcia to długi czas naświetlania i obróbka komputerowa, lecz to co zobaczysz na własne oczy i tak będzie niepowtarzalne i jedyne w swoim rodzaju. Nie zrażaj się trudnościami czy brakiem wiedzy w obserwacjach lub trudnościami w odnalezieniu obiektów na niebie w początkowej fazie swojego hobby. To normalne i doświadczenia nabierzesz z czasem.
Takich wskazówek można by napisać pewno kilka razy więcej, nie mniej podstawa to chęć pogłębiania wiedzy, chęć oglądania nieba i chęć odkrywania samodzielnie nowych obiektów jakie będziesz obserwował coraz to lepszym sprzętem.
Jeśli nie masz doświadczenia w obserwowaniu nocnego nieba, zapoznaj się z moimi 10 wskazówkami dotyczącymi obserwacji nocnego nieba dla początkujących. Zaglądaj na stronę często, pomogę Ci odkryć Twoją miłość do astronomii oraz zapraszam na wspólne obserwacje i wykłady popularnonaukowe.