Obserwacje Słońca – bezpieczeństwo i porady

Słońce stanowi bardzo ciekawy i łatwy do obserwacji obiekt. Lecz jako najjaśniejszy obiekt naszego nieba posiada olbrzymią siłę i emituje bardzo duże ilości energii w paśmie widzialnym jak i w podczerwieni oraz całe widmo jakie jest dostępne jest emitowane w dużym natężeniu. Dlatego właśnie podczas obserwacji Słońca należy zachować bardzo dużą dozę rozwagi i przestrzegać bezwzględnie zasad bezpieczeństwa, gdyż nie umiejętne obserwacje Słońca prowadzą do trwałego uszkodzenia wzroku.

Słońce jest bardzo wdzięcznym obiektem i łatwym a zarazem jedynym dostępnym w dzień. Na naszej gwieździe możemy łatwo zaobserwować : plamy, rozbłyski , protuberancje oraz zaćmienia czy tranzyty planet wewnętrzych. Te ostatnie są bardzo spektakularne i możliwe do obserwacji praktycznie gołym okiem choć i takie obserwacje nie są zalecane i obarczone są dużym ryzykiem.

Jak obserwować Słońce i zjawiska na nim zachodzące ?

Najprostsza i najstarsza metoda do projekcja ekranowa. Wydawało by się iż jest to metoda której się już nie stosuje. Jednak jak pokazuje praktyka jest nadal stosowana i bardzo atrakcyjna szczególnie dla pokazu np. zaćmienia dla większej ilości osób. Jest to metoda dostępna praktycznie dla wszystkich posiadających dowolny instrument optyczny (lornetkę , refraktor czy reflektor) . W skrócie polega na umieszczeniu za okularem ekranu (może być nawet kartka papieru) na który rzutujemy obraz z okularu instrumentu.

Ekran należy umieścić w takiej odległości by obraz Słońca był wyraźni i ostry. Metoda ta ma bardzo duży walor edukacyjny jest prosta i szybka do zademonstrowania ale jak to przy prostych rozwiązaniach niesie z sobą pewne niedogodności, mianowicie nawet niewielka lornetka skupia już dużą porcję energii i jej wnętrze podczas nawet krótkich projekcji bardzo się nagrzewa. W związku z tym należy bezwzględnie unikać instrumentów wykonanych z plastiku czy słabych tworzyw sztucznych. Problem ten dotyczy nie tylko lornetek ale także a może przede wszystkim teleskopów z niższej półki, jako instrumenty skupiające dużo większą ilość promieniowania słonecznego,nagrzewają się znacznie szybciej i może się okazać iż nawet po bardzo krótkiej ekspozycji na światło słoneczne instrument ulegnie zniszczeniu. Przy lepszych teleskopach kolejnym niebezpiecznym elementem są okulary, które w większości wykonane są z tworzyw sztucznych. Dlatego zalecam odpowiedni dobór i przemyślenie sprzętu obserwacyjnego do tej metody by nie uszkodzić posiadanych instrumentów czy akcesoriów.

Przykładowy schemat rzutowania obrazu Słońca na ekran z wykorzystaniem lornetki.